آئین نامه جلوگیری از آلودگی هوا
نوع قانون
قانون -
مرجع تصويب
کمیسیون مجلس
تاریخ سند تصويب
-
شماره ابلاغ
12138
مرجع ابلاغ
نخست وزیر
شماره روزنامه رسمي
8922
آخرین وضعیت
1396/04/25
طبقه بندی
ندارد
تاريخ تصويب
1354/04/29
شماره سند تصویب
-
تاریخ ابلاغ
1354/05/20
تاريخ اجرا
1354/06/14
تاریخ روزنامه رسمي
1354/05/29
تاریخ انتشار
-
متن کامل قانون
فصل اول
فصل اول
- تعاریفماده 1
ماده 1
- از نظر این آئین نامه تعاریف کلمات و اصطلاحاتی که بکار رفته بشرح ذیل است:بند 1
- مواد آلوده کننده هوا - که اختصاراً آلودهکننده نامیده میشود عبارت است از هر نوع ماده گازی، بخار، مایع و جامد یا مجموعه و ترکیبی از آنها که در هوای آزاد پخش و باعث آلودگی هوا شده و یا به آلودگی آن بیفزاید یا تولید بوهای نامطبوع کند از قبیل:
دود، دوده، ذرات معلق، ذرات رسوبکننده، اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای ازت، اکسیدهای کربن، اکسیدکنندهها، هیدروکاربورها، اسیدها، مواد رادیواکتیو، آمونیاک.
بند 2
- آلودگی هوا - عبارت است از وجود یک یا چند آلودهکننده در هوای آزاد بمقدار و مدتی که کیفیت آنرا بطوریکه مضر بحال انسان و یا سایر موجودات زنده و یا گیاهان و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد.
بند 3
- هوای آزاد - عبارت است از جو طبیعی زمین و شامل هوای داخل یک محدوده سرپوشیده نمیباشد.
بند 4
- منابع مولد آلودگی - که اختصاراً منابع نامیده میشوند بسه طبقه بشرح زیر تقسیم میگردند:
الف - کارخانجات و کارگاهها: عبارت است از محل مشخصی که در آن یک یا چند دستگاه و یا وسیله بمنظور تولید فرآوردهها یا عرضه خدمات مورد استفاده قرار میگیرد و بهرهبرداری از آن سبب ایجاد یک یا چند آلودهکننده میشود.
ب - وسایل نقلیه موتوری: عبارتست از هر نوع وسیلهای که با موتورهای درونسوز و یا برونسوز حرکت میکند و برای حمل و نقل مورد استفاده قرار میگیرد و در صورت بکار انداختن منشاء ایجاد یک یا چند نوع آلودهکننده میگردد.
ج - منابع متفرقه: عبارت است از منابعی غیر از کارخانجات و کارگاهها و وسایل نقلیه موتوری و هر عمل یا ترک عملی که موجب آلودگی هوا میگردد.
بند 5
- منابع موجود: عبارت از منابعی است که تا تاریخ لازمالاجراء شدن این آئیننامه بر طبق مقررات مربوط سفارش، وارد، تأسیس، ساخته و یا بکار انداخته شدهاند.
بند 6
- منابع جدید- عبارت از منابعی است که بعد از تاریخ مذکور در بند 5 سفارش، وارد، تأسیس، ساخته و یا بکار انداخته میشوند.
بند 7
- میزانها و معیارها: که در آئیننامه استاندارد نامیده میشود عبارتست از حدود مجاز و مشخصات ویژهای که با توجه باصول حفاظت و بهسازی محیط زیست برای هوای آزاد، منابع و آلودهکنندهها تعیین میشود.
بند 8
- مسئول: عبارت از هر شخص حقیقی است که اداره یا تصدی کارخانه و یا کارگاه را خواه برای خود و خواه به نمایندگی از طرف شخص یا اشخاص دیگر بعهده دارد و یا شخصاً عامل ایجاد آلودگی از طریق وسایل نقلیه موتوری و یا منابع متفرقه میباشد.
بند 9
- وسایل و روشهای مناسب: عبارت از مناسبترین وسایل یا روشها و یا استفاده از سوختهائی است که کاربرد آن با توجه بشرائط محلی، درجه پیشرفت و امکانات علمی و فنی و هزینههای مربوط، کاهش مؤثر یا جلوگیری از انتشار آلودهکنندهها را امکانپذیر میسازد.
بند 10
10
- سوخت مجاز: عبارت از مواد سوختی است که تحت شرائط و ضوابطی مصرف آن آزاد میباشد.فصل دوم
فصل دوم
- وظایف و اختیاراتماده 2
ماده 2
- استانداردهای هوای آزاد هر منطقه و همچنین استانداردهای آلودهکنندههای حاصل از منابع که بهر طریق وارد هوای آزاد میگردند و مشخصات هر نوع دستگاه تخلیهکننده مربوط باین منابع با توجه بکیفیت هوای هر منطقه و وضع حفظ مناسبات محیط زیست (آکولوژیک) توسط سازمان با همکاری سازمانهای ذیربط تهیه و پس از تصویب شورایعالی بموقع اجرا گذارده میشود.ماده 3
ماده 3
- انواع سوختهای مجاز و شرایط و ضوابط و مصرف آن توسط سازمان با همکاری شرکت ملی نفت ایران و وزارت نیرو تعیین و پس ازتصویب شورایعالی بمرحله اجراء گذارده خواهد شد.ماده 4
ماده 4
- سازمان مکلف است نسبت به شناسائی کلیه کارخانجات و کارگاهها و در صورت لزوم سایر منابع از طریق پرسشنامههای مخصوص در حدود مسائل مربوط به ایجاد آلودگی هوا و اخذ اسناد و مدارک مربوط اقدام نماید. مسئولین موظفند اطلاعات و مدارک مورد نیاز را در صورت درخواست در اختیار سازمان قرار دهند.انواع پرسشنامههای مذکور در این ماده و مفاد آن توسط سازمان تهیه خواهد شد.
تبصره 1
تبصره 1
- وزارتخانههای صنایع و معادن و کار و امور اجتماعی و اطاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاقهای اصناف و سایر سازمانهای ذیربط در اجرای مفاد این ماده با سازمان همکاری خواهند نمود. تبصره 2
تبصره 2
- اطلاعات و مدارکی که از نظر مسئولین جنبه محرمانه دارد و در اختیار سازمان گذارده میشود صرفاً برای انجام وظایف سازمان مورد استفاده قرار گرفته و در دسترس غیر گذارده نخواهد شد.ماده 5
ماده 5
- سازمان با توجه به اهمیت منابع به پرسشنامهها و مدارک هر یک از این منابع رسیدگی و نوع و میزان آلودگی حاصل را مشخص و مراتب را کتباً به مسئول مربوط اخطار خواهد نمود، در این اخطاریه باید نوع آلودگی و میزان آن و راهنمائیهای لازم برای جلوگیری از آلودگی هوا با توجه به استانداردهای تعیین شده همچنین مهلت رفع آلودگی صریحاً قید شود. تبصره
تبصره
- روشهای نمونهبرداری و سنجش میزان آلودهکنندهها و شرایط ارائه نتایج و محاسبات مربوط توسط سازمان تعیین و اعلام ملاک عمل خواهد بود.ماده 6
ماده 6
- مهلت مذکور در ماده 5 در مورد کارخانجات و کارگاهها با توافق وزارت صنایع و معادن تعیین خواهد شد. در صورتیکه صاحب یا مسئول کارخانه و یا کارگاهی که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم مینماید با دلائل و مدارک قابل قبول سازمان اثبات نماید که ظرف مهلت مقرر در اخطاریه سازمان رفع آلودگی عملی نمیباشد، سازمان مجاز است فقط برای یکبار مهلت اضافی مناسب برای اینگونه کارخانجات و کارگاهها قائل شود.ماده 7
ماده 7
- مسئولین مکلفند ظرف مهلت مذکور در اخطاریه نسبت به رفع موجبات آلودگی اقدام و در غیر اینصورت تا رفع موجبات آلودگی مذکور در اخطاریه از بکار انداختن منبع خودداری نمایند. ماده 8
ماده 8
- در صورتیکه بعلت کیفیت خاص جوی آلودگی هوا براساس استانداردهای مقرر بحدی برسد که سلامت انسان و محیط زیست را بمخاطره بیاندازد سازمان با سریعترین وسیله موجود از قبیل رادیو و تلویزیون به مسئولین منابع مؤثر در آلودگی دستور خواهد داد تا موقتاً با تقلیل یا قطع فعالیت یا هر طریق دیگری که در دستور سازمان مشخص خواهد شد برفع خطر کمک نمایند. ماده 9
ماده 9
- در مواردیکه سازمان بر مبنای دلائل کافی تشخیص دهد که کاهش یا از بین بردن آلودگی هوا ناشی از منابع موجود از طریق دیگر بجز انتقال برخی از آنها به نقاط مناسب امکانپذیر نمیباشد، طرحی در این مورد با همکاری و کسب نظر سازمانها و مؤسسات ذیربط تهیه و با تأیید شورایعالی پس از تصویب هیئت وزیران بمورد اجراء خواهد گذاشت.ماده 10
ماده 10
- سازمان بمنظور کاهش یا جلوگیری از آلودگی هوا ناشی از منابع استفاده از وسائل و روشهای مناسب را پس از کسب نظر سازمانهای ذیربط و تصویب شورایعالی الزامی خواهد کرد.تبصره
تبصره
- در مواردی که مسئولین اثبات نمایند که با استفاده از طرق دیگری بجانشینی وسایل و روشهای مناسب موضوع این ماده، منظور سازمان تأمین گردیده است از شمول ماده مزبور مستثنی میباشند.ماده 11
ماده 11
- سازمان مجاز است در اجرای وظائف قانونی محول و اطمینان از رعایت مفاد قانون و مقررات مربوط به حفاظت و بهسازی محیط زیست در هر زمان که لازم است هر یک از منابع را با اعزام مأمورین مربوط بازرسی نماید. در صورتیکه بازرسی هر یک از این منابع بموجب قوانین دیگر مستلزم کسب اجازه از دادستان باشد، نسبت به اخذ نمایندگی دادستان اقدام خواهد شد. ولی در موارد اضطراری مأمورین سازمان اقدام و ظرف 48 ساعت مراتب را به دادستان محل یا جانشین نامبرده کتباً اطلاع خواهند داد.تبصره 1
تبصره
- منازل مسکونی مشمول موارد اضطراری مذکور در این ماده نمیباشد.ماده 12
ماده 12
- مأمورین سازمان میتوانند هنگام بازرسی منابع مذکور در ماده قبل از مواردی که مصرف یا پخش آنها در هوای آزاد مؤثر در آلودگی هوا میباشد نمونهبرداری نمایند.ماده 13
ماده 13
- مسئول و یا هر شخص دیگری که بطور مستقیم یا غیر مستقیم بنحوی از انحاء مانع از انجام وظائف مأمورین سازمان گردد طبق مقررات قانونی تحت تعقیب قرار خواهد گرفت. ماده 14
ماده 14
- مأمورین سازمان در موارد زیر از بازرسی منابع ممنوع میباشند:1 - وقتیکه مأمور یا همسر او با مسئول یا صاحب منابع قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از طبقه دوم دارد.
2 - وقتیکه مأمور قیم یا وکیل امور یکی از صاحبان یا مسئولین منابع باشد.
3 - وقتیکه مأمور یا همسر او وارث مسئول یا یکی از صاحبان منابع باشد.
4 - وقتیکه مابین مأمور و یکی از صاحبان یا مسئول منابع یا همسر او دعوای مدنی یا کیفری در یکی از مراجع قانونی مطرح باشد.
5 - وقتیکه مأمور یا همسر او یا اولاد وی بنحوی در منابع مورد بازرسی سهیم باشد.
در صورتیکه مأمور سازمان بدون توجه بممنوعیت خود بازرسی نموده و گزارش دهد پس از احراز ممنوعیت، گزارش امر بلااثر تلقی خواهد شد.
ماده 15
ماده 15
- هرگاه مأمور سازمان به تکالیف قانونی خود در بازرسی عمل ننماید و یا بطور کلی در انجام وظایف محول تخلف کند پس از ثبوتعلاوه بر مجازات اداری در صورتیکه عمل مأمور طبق یکی از قوانین مستلزم تعقیب جزائی باشد مراتب بمراجع صالح قضائی اعلام خواهد شد.ماده 16
ماده 16
- مأمورین سازمان که برای بازرسی اعزام میگردند باید دارای برگ شناسائی و حکم کتبی مأموریت بوده و آنرا بهر شخص ذینفعی که درخواست نماید ارائه دهند.فصل سوم
فصل سوم
- منابع مولد آلودگیبخش اول
بخش اول
- کارخانجات و کارگاههاماده 17
ماده 17
- صدور پروانه تأسیس هر نوع کارخانه و کارگاه جدید و توسعه و تغییر کارخانجات و کارگاههای موجود، مستلزم رعایت مقررات و ضوابط حفاظت و بهسازی محیط زیست میباشد.تبصره 1
تبصره 1
- انواع کارخانجات و کارگاههای مشمول مقررات این آئیننامه و طبقهبندی آنها توسط سازمان و وزارتخانههای صنایع و معادن و کار و امور اجتماعی تعیین خواهد شد.تبصره 2
تبصره 2
- وزارت صنایع و معادن رونوشتی از کلیه پروانههائی که برای تأسیس کارخانجات و کارگاهها صادر مینماید، جهت اطلاع بسازمان ارسال خواهد داشت. ماده 18
ماده 18
- سازمان مکلف است مقررات و ضوابط موضوع ماده 17 این آئیننامه را تهیه و پس از تصویب شورایعالی جهت اجراء بمراجع ذیربط اعلام نماید.بخش دوم
بخش دوم
- وسائل نقلیه موتوری ماده 19
ماده 19
- بکار انداختن وسائل نقلیه موتوری که بیش از استانداردهای مقرر دود و آلودهکنندههای دیگر وارد هوای آزاد مینمایند ممنوع است.ماده 20
ماده 20
- تولیدکنندگان وسائل نقلیه موتوری و موتورهای مربوط باین وسائل ملزم برعایت استانداردهای مقرر میباشند.تاریخ اجرای استانداردهای مربوط توسط سازمان و وزارت صنایع و معادن تعیین خواهد شد.
ماده 21
ماده 21
- وزارت بازرگانی و سایر سازمانهای ذیربط دولتی مکلفند در مقررات صادرات و واردات کشور، ورود هر نوع وسائل نقلیه موتوری وموتورهای این وسایل که مغایر با استانداردهای مقرر باشند غیر مجاز اعلام نمایند. ماده 22
ماده 22
- سازمان بمنظور کاهش یا از بین بردن آلودهکنندههای حاصل از وسائل نقلیه موتوری موجود و وسایل نقلیه و موتورهای این وسایل که قبل از اجراء استانداردهای مذکور در مواد 20 و 21 تولید یا وارد میشوند، استفاده از وسائل و روشهای مناسب را پس از تصویب شورایعالی الزامی خواهد نمود.ماده 23
ماده 23
- شمارهگذاری هر نوع وسیله نقلیه موتوری مستلزم رعایت استانداردهای مقرر میباشد.ماده 24
ماده 24
- هر وسیله نقلیه موتوری که بکار انداخته میشود باید دارای گواهینامه مخصوص مبنی بر رعایت استانداردهای آلودگی هوا باشد.از حرکت وسائل نقلیه موتوری فاقد گواهینامه مزبور در شهرها توسط مأمورین راهنمائی و رانندگی و در خارج از شهرها توسط پلیس راه جلوگیری بعمل خواهد آمد.
ماده 25
ماده 25
- از تاریخ لازمالاجرا شدن مفاد ماده 24 که به پیشنهاد سازمان و تصویب شورایعالی تعیین خواهد شد فقط مراکزی میتوانند گواهینامه مذکور در ماده 24 را صادر نمایند که صلاحیت آنها از طرف سازمان تأیید شده باشد.ماده 26
ماده 26
- اجرای مفاد مواد 19 و 24 و 25 طبق مصوبات شورایعالی تعیین خواهد شد.ماده 27
ماده 27
- سازمان میتواند مراکز نمونهای بمنظور ارائه روشهای جلوگیری از آلودهکنندههای حاصل از وسائل نقلیه موتوری همچنین اندازهگیری و طرق تقلیل یا رفع این آلودهکنندهها ایجاد نماید و بعلاقمندان تأسیس اینگونه مراکز راهنمائیهای علمی و فنی لازم را معمول دارد.بخش سوم
بخش سوم
- منافع متفرقه ماده 28
ماده 28
- پخش هر نوع آلودهکننده از منابع متفرقه در هوای آزاد بیش از استانداردهای مقرر ممنوع است.ماده 29
ماده 29
- انواع منابع متفرقه توسط سازمان تعیین و طبقهبندی خواهد شد. سازمان مجاز است با تصویب شورایعالی محدودیت و ممنوعیتهای زمانی و مکانی و نوعی برای منابع متفرقه برقرار همچنین استفاده از مناسبترین روشها و وسائل را در مورد این منابع الزامی نماید.
فصل چهارم
فصل چهارم
- مجازاتها ماده 30
ماده 30
- کسانیکه استانداردهای موضوع ماده 2 و یا دستورات سازمان مذکور در ماده 8 و یا روشها و وسائل الزامی شده موضوع ماده 10 این آئیننامه را رعایت و اجراء ننمایند بر حسب مورد بشرح زیر بجزای نقدی محکوم خواهند شد.الف - مسئولین کارخانجات و کارگاهها از سی هزار ریال تا پنجاه هزار ریال.
ب - مسئولین وسائل تولید حرارت در منازل مسکونی از قبیل بخاری ، آبگرمکن، حرارت مرکزی از پانصد ریال تا پنجهزار ریال.
پ - مسئولین اماکن عمومی همچنین سایر منابع متفرقه از پنجهزار و یک ریال تا پنجاه هزار ریال.
ت - مسئولین وسائل نقلیه موتوری از دو هزار ریال تا پنجهزار ریال.
ماده 31
ماده 31
- کسانیکه اسناد و مدارک و اطلاعات مورد نیاز سازمان (موضوع ماده 4 این آئیننامه) را در اختیار نگذارند و یا اسناد و مدارک و اطلاعات خلاف واقع ارائه نمایند بجزای نقدی از سی هزار ریال تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهند شد.ماده 32
ماده 32
- کسانیکه بر خلاف مفاد ماده 19 این آئیننامه وسائل نقلیه موتوری بکار بیاندازند بجزای نقدی از دو هزار ریال تا پنجهزار ریال محکوم خواهند شد.فصل پنجم
فصل پنجم
- مقررات مختلف ماده 33
ماده 33
- کارخانجات و کارگاهها مکلفند پس از اعلام سازمان مسئول مربوط را کتباً با قید اقامتگاه قانونی وی معرفی نمایند.تبصره 1
تبصره 1
- در مورد کارخانجات و کارگاههای متعلق باشخاص حقوقی تا زمانیکه مسئول معرفی نشده است مدیرعامل یا رئیس شخص حقوقی مربوط بر حسب مورد مسئول شناخته میشود.تبصره 2
تبصره 2
- در مورد کارخانجات و کارگاههائی که بدون تشکیل شرکت براساس قانون تجارت متعلق بیک یا چند نفر میباشد، تا زمانیکه مسئولی معرفی نشده است صاحب پروانه مسئول شناخته میشود.ماده 34
ماده 34
- مسئولین مذکور در ماده 33 مکلفند در صورت تغییر محل یا نام کارخانه و یا کارگاه همچنین تغییر محل اقامت قانونی خود بلافاصله مراتب را کتباً بسازمان اعلام دارند و در غیر اینصورت آخرین مدارک موجود در سازمان مناط اعتبار خواهد بود.ماده 35
ماده 35
- هرگونه اختیاراتی که بموجب این آئیننامه درباره تهیه و تنظیم ضوابط، مقررات فهرستها، استانداردها و مشخصات که بسازمان تفویض گردیده است همچنین مواردی که اجراء آن به تأیید یا تصویب شورایعالی موکول گردیده است 20 روز پس از انتشار در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامههای کثیرالانتشار مرکز لازمالاجراء است مگر آنکه در مصوبه تاریخ دیگری مقرر شده باشد. ماده 36
ماده 36
- در مواردی که باستناد ماده 11 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و تبصره ذیل آن دستور ممانعت از کار و فعالیت کارخانه یاکارگاهی صادر میشود، مراتب بدادستان حوزه قضائی مربوط اعلام و بلافاصله مفاد آن بدستور دادستان توسط مأمورین انتظامی ذیربط بمرحله اجراء گذارده میشود.ماده 37
ماده 37
- سازمان بمنظور پیشگیری از آلودگی هوا و تشویق کلیه مسئولین منابع برفع آلودگی و ایجاد انگیزه جهت یافتن وسائل و روشهای مناسب و تحقیق در این زمینه تدابیر لازم را با تأیید شورایعالی اتخاذ و پس از تصویب مراجع صلاحیتدار بمرحله اجراء خواهد گذاشت. ماده 38
ماده 38
- وزارتخانهها و سازمانهای دولتی ذیربط و شهرداریها برای ایجاد هرگونه شهر و شهرک و مجتمعهای مسکونی و صنعتی همچنین بررسی و تصویب نقشه جامع شهرها، نظر سازمان را از لحاظ پیشبینی ضوابط و مقررات مربوط به حفاظت و بهسازی محیط زیست جلب خواهند نمود.موخره
آئیننامه فوق مشتمل بر سی و هشت ماده و نه تبصره باستناد ماده 10 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست پس از تصویب کمیسیونهای دادگستری بهداری و کشاورزی و منابع طبیعی مجلس سنا در جلسات 18ر3ر1354 و 11ر4ر1354، در جلسات روز یکشنبه بیست و نهم تیر ماه یکهزار وسیصد و پنجاه و چهار شمسی بتصویب کمیسیونهای دادگستری، کشاورزی و منابع طبیعی و بهداری مجلس شورایملی رسید.
امضاء
رئیس مجلس شورایملی - عبدالله ریاضی
اسناد مرتبط
وضعیتهای تنقیحی
اثرگذار بر
- قانون تشکیل دو وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صنعت، معدن و تجارت (1390/04/08)
- قانون هوای پاک (1396/04/25)