مبحث هشتم

سند تحول دولت مردمی

مبحث هشتم

– گردشگری

نشانگرهای وضعیت مطلوب

- بهبود وضعیت گردشگر ورودی؛

- بهبود وضعیت گردشگر داخلی؛

- افزایش و توزیع متوازن تأسیسات گردشگری؛

- افزایش اشتغال صنعت گردشگری؛

- افزایش ارزآوری صنعت گردشگری؛

- افزایش سهم سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی.

چرخش های تحول آفرین

- از توجه تک بُعدی به گردشگری ورودی به توسعه هم زمان گردشگری داخلی و ورودی؛

- از تمرکز بر بازارهای سنتی به توسعه ظرفیت های همکاری با کشورهای منطقه ای و شرکای راهبردی؛

- از الگوهای گردشگری برنامه ریزی نشده و غیرمتمرکز به گردشگری های تخصصی و خانواده محور.

بند 1

: حجم پایین و توزیع نامتوازن گردشگری داخلی

جزء 1

: گران بودن سفر و گردشگری برای عموم مردم

زیرجزء 1

راهبرد 1: دسترس پذیر کردن سفر و گردشگری داخلی

اهم اقدامات:

1. شناسایی، نظارت، ارزیابی و درجه بندی تمامی تأسیسات با کاربری گردشگری در اختیار نهاد ها و دستگاه ها و برنامه ریزی به منظور بهره برداری عمومی (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دستگاه های اجرایی مرتبط).

2. متناسب سازی نظام قیمت گذاری تأسیسات گردشگری و حمل و نقلی با بُعد خانوار با همکاری بخش خصوصی (میان مدت – وزارت راه و شهرسازی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور اقتصادی و دارایی).

3. تعریف و اجرای بسته های متنوع و ارزان سفر با استفاده از منابع قانون تشکیل حساب پس انداز کارکنان دولت (میان مدت – سازمان برنامه و بودجه، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

4. راه اندازی و سرمایه گذاری در کسب و کارهای مرتبط گردشگری با حمایت لازم از بخش غیردولتی (کوتاه مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

جزء 2

: شناخت محدود مردم از ظرفیت های گردشگری کشور

زیرجزء 1

راهبرد 1: اطلاع رسانی و آگاهی بخشی دربارة جاذبه ها و مقصد های گردشگری

اهم اقدامات:

1. حمایت از تولید و نشر محصولات فرهنگی و رسانه ای مرتبط با معرفی جاذبه ها و مقصدهای گردشگری کشور در رسانه ها، بویژه رسانه های جمعی، با اولویت شبکه های اجتماعی و سامانه های نمایش درخواستی و همکاری سازمان صدا و سیما، شهرداری ها و سایر نهادهای فرهنگی، تبلیغی و رسانه ای (میان مدت – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

2. معرفی جاذبه ها و مقصدهای گردشگری کشور از طریق تولید محصولات فرهنگ ساز با اولویت بازی های دیجیتال، پویانمایی، واقعیت گسترده، مستند، فیلم داستانی، و توسعه پارک های آموزشی کودکان و نوجوانان، با همکاری سازمان صدا و سیما، شهرداری ها و سایر نهادهای فرهنگی، تبلیغی و رسانه ای (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت کشور، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی).

3. معرفی جاذبه ها و مقصدهای گردشگری کشور از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به کارگیری ابزارهای نوین آموزشی (میان مدت – وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

استفاده از ظرفیت های تبلیغات شهری و جاده ای برای تبلیغ و ترویج جاذبه های گردشگری کشور با همکاری شهرداری ها (کوتاه مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور).

4. حمایت و ساماندهی مجموعه های فعال، به منظور ساخت یا پوشش محتوای تبلیغاتی جاذبه های گردشگری (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات).

جزء 3

: توزیع نامتوازن سفر در مقصد های گردشگری

زیرجزء 1

راهبرد 1: ساماندهی مقصد ها و مسیرهای جدید گردشگری

اهم اقدامات:

1. برنامه ریزی برای ایجاد تقویم ملی تعطیلات با ساماندهی تعطیلات کشور از طریق پیشنهاد قوانین لازم (بلندمدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، معاونت حقوقی ریاست جمهوری).

2. ساماندهی و حرفه ای سازی گردشگری رویداد، با برگزاری رویدادهای ملی، منطقه ای و جهانی در قالب حمایت از شکل گیری شرکت های حرفه ای در تراز استاندارد های بین المللی (بلندمدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

3. توسعه و ترویج گردشگری دینی و تعریف مسیرهای جدید این حوزه (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی).

4. طراحی و توسعه مسیرهای جدید گردشگری بر اساس انواع گردشگری تخصصی نظیر گردشگری علمی -آموزشی و بازدید مناطق و دستاوردهای ویژه صنعتی و فناورانه کشور (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

5. ارائه مشوق ها و حمایت های ویژه از ایجاد تأسیسات گردشگری و اعطای تسهیلات سفر به گردشگران برای مسافرت به مناطق کمترشناخته شده (بلندمدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

جزء 4

: توزیع نامتوازن و نامتناسب زیرساخت ها و خدمات گردشگری

زیرجزء 1

راهبرد 1: تسهیل ورود سرمایه گذاری حقیقی و حقوقی برای توسعه زیرساخت های گردشگری خانواده محور

اهم اقدامات:

1. صدور مجوز تأسیس نهادهای توسعه گر تخصصی در بخش گردشگری به منظور کاهش ریسک و تسهیل فرایند سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی (کوتاه مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی)

2. تسهیل صدور و تمدید مجوزهای گردشگری با حذف مقررات زائد و ایجاد سامانه عمومی و برخط، به منظور یکپارچه سازی مجوزها، اعلام شفاف و زمان دار ضوابط، مشخصات اشخاص منتفع و صدور مجوزها بر اساس اعتبارسنجی اقتصادی و اجتماعی متقاضیان از طریق تقاطع گیری سامانه های اطلاعاتی کشور (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دستگاه های اجرایی مرتبط).

3. توسعه و فعال سازی ظرفیت جزایر و سواحل در قالب الگو های جذاب سرمایه گذاری و بهره برداری بلندمدت (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت راه و شهرسازی).

4. ساماندهی و حمایت از توسعه سرمایه گذاری بخش خصوصی در مناطق کمتر برخوردار و مناطق نمونه گردشگری، به منظور آماده سازی فرصت های سرمایه گذاری، با تسهیل فرایند اخذ مجوز های قانونی و تدوین طرح های سرمایه گذاری (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت صنعت، معدن و تجارت).

5. رفع موانع سرمایه گذاری بخش غیردولتی در موضوع اختصاص اراضی و دسترسی به انشعابات موردنیاز، با تأکید بر مناطق نمونه و مجتمع های گردشگری و توسعه زیرساخت ها و تأسیسات گردشگری، با اولویت سواحل مکران و جزایر خلیج فارس (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازی، سازمان حفاظت محیط زیست).

6. تضمین سرمایه گذاری در حوزه گردشگری با استفاده از ظرفیت صندوق های ضمانتی و حمایتی موجود و حمایت از ایجاد صندوق های سرمایه گذاری بخش خصوصی، با ارائه مشوق های لازم (میان مدت – وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

7. توسعه زیرساخت های گردشگری محلی با تأمین مالی لازم از طریق وضع عوارض بر ویلاها و اقامتگاه های تفریحی توسط شهرداری ها و دهیاری ها (میان مدت – وزارت کشور، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور اقتصادی و دارایی).

8. تسهیل بسترهای لازم برای توسعه و ترویج نوآوری در حوزه زیرساخت های حمل و نقل گردشگری نظیر خودروهای اجاره ای و اشتراکی با حمایت از بخش های غیردولتی (میان مدت – وزارت راه و شهرسازی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

بند 2

: سهم پایین کشور از گردشگران بین المللی و ناترازی مالی گردشگری ورودی و خروجی

جزء 1

: تصویرسازی نامناسب از ایران در فضای بین المللی

زیرجزء 1

راهبرد 1: آگاهی بخشی نسبت به جاذبه های گردشگری و ترویج فرهنگ مهمان نوازی ایرانیان

اهم اقدامات:

1. توسعه همکاری های رسانه ای بین المللی و تولید و انتشار محتواهای رسانه ای در شبکه های اجتماعی برای معرفی جاذبه های گردشگری و فرهنگ مهمان نوازی ایرانیان (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور خارجه).

2. برگزاری سفرهای ایرانگردی برای گروه های مرجع خارجی نظیر خبرنگاران، ورزشکاران و هنرمندان با اولویت بازدید مناطق و دستاوردهای ویژه صنعتی و فناورانه جمهوری اسلامی ایران، از طریق بخش خصوصی (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور خارجه، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری).

3. تعریف مأموریت های تخصصی برای سفارتخانه های جمهوری اسلامی ایران و نمایندگی های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای تصویرسازی مناسب از ظرفیت های گردشگری ایران در کشور های محل مأموریت (کوتاه مدت – وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

جزء 2

: غفلت از گردشگری های تخصصی و هزینه کرد پایین گردشگران ورودی

زیرجزء 1

راهبرد 1: جذب هدفمند و توسعه بازارهای خاص گردشگری

اهم اقدامات:

1. الگوسازی و ایجاد بسترهای گردشگری خانواده محور ویژه گردشگران بین المللی با تعریف استانداردهای لازم و ترویج ویژند (برند) گردشگری ایران اسلامی به عنوان مقصد اصلی سفرهای خانوادگی (بلندمدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت راه و شهرسازی).

2. توسعه بسترهای گردشگری در مناطق آزاد تجاری صنعتی و تعیین کارکردهای گردشگری برای مناطق آزاد دارای ظرفیت، به عنوان مناطق آزاد تجاری - گردشگری (میان مدت -وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

3. حمایت از مراکز تشخیصی در حوزه گردشگری سلامت اعم از تندرستی و پزشکی با مشارکت بخش خصوصی در کشورهای هدف و ساماندهی فعالان این حوزه (میان مدت –وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جمعیت هلال احمر، وزارت امور خارجه، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

4. توسعه مجتمع های رفاهی و گردشگری در مبادی ورودی و خروجی و مسیرهای گردشگری گردشگران بین المللی (میان مدت – وزارت راه و شهرسازی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت صنعت، معدن و تجارت).

جزء 3

: ضعف زیرساخت های تبادل مالی و رزرو اقامت و حمل و نقل

زیرجزء 1

راهبرد 1: هموارسازی زمینه های لازم برای انتقال ارز

اهم اقدامات:

1. ایجاد سامانه های ذخیره اقامتگاه ها و حمل و نقل در ایران با قابلیت پرداخت به ارزهای خارجی[پاورقی 109] با حمایت از بخش غیردولتی (کوتاه مدت – بانک مرکزی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت صنعت، معدن، تجارت).

پاورقی 109

۱۰۹]) ر ک: مبحث «ارز و تجارت خارجی» در سند تحول.

بند 3

: نبود نگاه تمدنی در حوزه گردشگری

جزء 1

: نادیده گرفتن ظرفیت گردشگری کشور در ارتباطات میان فرهنگی

زیرجزء 1

راهبرد 1: توسعه گردشگری با کشورهای اسلامی

اهم اقدامات:

1. لغو روادید به صورت خانوادگی و گروهی برای کشورهای همسو، با اولویت کشورهای اسلامی و شرکای راهبردی، و تسهیل شرایط برای اقامت بلندمدت و ورود آسان با وسایل حمل ونقل شخصی از کشورهای همسایه (کوتاه مدت – وزارت امور خارجه، وزارت کشور).

2. تقویت آیین های مشترک اسلامی و ایرانی نظیر اربعین حسینی و نوروز، با استفاده از ظرفیت میراث ملموس و ناملموس فرهنگی - تاریخی (میان مدت – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

3. برگزاری رویدادهای بین المللی با کشورهای همسو و حوزه تمدنی، با محوریت بزرگداشت مشاهیر و شخصیت های برجسته ملی و فراملی (بلندمدت – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی).

4. برگزاری سفرهای علمی و دوره های آموزشی کوتاه مدت برای مخاطبان هدف در کشورهای همسو (میان مدت – وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور خارجه).

5. فعال سازی ظرفیت حضور دانشجویان خارجی در طول دوره تحصیل در دانشگاه های ایران در معرفی و تصویرسازی مناسب ظرفیت های کشور در ابعاد مختلف گردشگری و فرهنگی (میان مدت – وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی).

5. فعال سازی و هدایت ظرفیت های حمایتی بخش های مختلف دولت، به منظور حضور در بازار های خارجی، با اولویت کشورهای منطقه و شرکای راهبردی در قالب جوایز صادراتی و حمایت های نمایشگاهی (میان مدت – وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری).